Astygmatyzm to dość często występująca wada refrakcji, która sprawia, że układ optyczny oka nie jest w stanie skupić promieni światła w jednym miejscu na siatkówce, a przez to osiągnąć pełnej ostrość widzianego obrazu. Przyczyną astygmatyzmu jest najczęściej zniekształcenie rogówki, która zamiast w miarę regularnej sferycznej budowy przypomina kształtem raczej elipsę lub piłkę do rugby. Dlatego gdy promienie światła przechodzą przez rogówkę to skupiają się w dwóch różnych strefach na siatkówce, zniekształcając odbierany obraz. Prowadzi to do zaburzeń widzenia (zamazany obraz lub trudności w rozpoznawaniu szczegółów) i przemęczenia oczu.

Szacuje się że około 50% ludzi ma pewien stopień astygmatyzmu, ale często jego wielkość jest na tyle nieznaczna, że nie wpływa na ostrość widzenia. Mówimy wtedy o astygmatyzmie fizjologicznym, czyli takim, który nie wymaga korekcji optycznej. W sytuacji gdy astygmatyzm jest już wadą wzroku, ogranicza możliwości ostrego widzenia. Jednak przeważnie bez trudu możemy go skorygować za pomocą okularów ze szkłami cylindrycznymi lub torycznymi soczewkami kontaktowymi.

Jeśli astygmatyzm nie przekracza 2.5 dioptrii, a osie cylindra układają się regularnie to soczewki kontaktowe u większości użytkowników sprawdzają się doskonale.

Jednym z typowych problemów związanych z soczewkami kontaktowymi przeznaczonymi do korekcji astygmatyzmu jest fakt, że muszą one zachować względnie stabilną pozycję na rogówce oka i nie mogą się nadmiernie obracać. Zastosowanie nowych technologii w produkcji miękkich soczewek torycznych, np. projekt podwójnie cienkich stref lub konstrukcja Precision Balance 8/4 , dość dobrze radzą sobie z problemem stabilności ustawienia osi cylindra, zapewniając komfort widzenia.

Miękkie soczewki kontaktowe są wygodne i w wielu sytuacjach mogą zastępować okulary, ale należy pamiętać, że nie dla wszystkich osób z astygmatyzmem będą one stanowiły idealne rozwiązanie. W rzadkich przypadkach astygmatyzmu nieregularnego towarzyszącego stożkowi rogówki lub w korekcji wysokiego astygmatyzmu stosuje się twarde gazoprzepuszczalne soczewki wykonywane na indywidualne zamówienie. Są one jednak znacznie droższe, a oko trudniej się do nich adaptuje.

Badanie w gabinecie okulistycznym, specjalizującym się w doborze soczewek kontaktowych, zwykle jest w stanie wyjaśnić kwestie dotyczące możliwości i sposobu korekcji astygmatyzmu.

Dr Michał Treliński